Pasian nasem makai lawhcing hihtheih nading ~ Cin Khaw Mung
Leitungah mi khempeuh a sepna ciat uh panin lawhcing nuamin hanciam ciat uh hi. Sum bawl a khualzin mi ahih leh ahauh nading hanciamin gilkial daktak zong don manlo liangin nasem hi. Kimawl lam (sport) ahih leh zong a khatna angaihzawh nadingun gimletawl zong khualmanlo, ngaihsun manlo liangin hanciam ciat uh hi. Tua mah bangin, Pasian nasemte zong asepna panmun ah lawhcing nuam in thasanin hanciam ciat hi.
I sepna khat peuhpeuh ah hanciamlo pi’n lah ki gualzo theilo a, a hanciam khempeuh lah ih lunggulh zah leh ih hanciam zahin ki lawhcing khin tuanlo, ki gualzo khin tuanlo zel veve hi. Tua ahih manin, Pasian nasepna ah, Ama mizat ihsuah theih nading leh muibun tak a ih om ding aki tangsam mahmah ahihi. Tua ahih manin, Pasian zattak ih suah theih nading ahang tampi om ding hi. Tua lak pan in thu li gen nuam hi hang.
1. Pasian Sapna ngah Mi
Lai Siangtho thuciamlui leh thuciamthak sungah Pasian in a nasem dingin a sap mite lawhcingin makai picing suak uh hi. Ahi zongin Pasian sapna aw za khalo, ngah khalopi a makaite ahih leh lawhcinna ngah tuanlo hi. Makai suah theih nading thu nam nih om hi. A khatna ah mite tel makai ahihi. Leitungah gam atamzawte ki ukna ih et ciangin thu vanpipa makaihna (presidential rule) ki zang hi. Hih makaih na pen mipite’n deihin atel uh ahihi.
Telcing ahih manin makai lutang a semto hong suak hi. Tun zong asawtloin Kawlgamah mipi deihtelna tawh maikum pan a makai dingte telna ki nei ding hi. Mipi atamzaw mee (vote) piakna tawh a telcing te in makai hong sem in ih gam, ih minam hong zuunin, hong uk ding uh ahihi. Telcinna angahsak mipite mah in a tel uh makaite mah hawmthawhin khat veivei phunsanin om kha thei zel hi. Hih pen leitung paizia makai kiteldan ngeina ahihi.
A nihna ah Pasian tel makai ahihi. Pasian in makai dinga hong sap a, makai dinga hong tel na hih leh mipi in hong phunsan in hong nuaisiah nop hangin Pasian in hong ompih in, hong makaihpih ding hi zaw hi. Pasian in hong sap lam tel a makai na hih nak leh siamlopi mah a siamin hong bawl dinga, a theilopi mah a pilin hong piangsak ding ahihi. Mihingte ahih leh atel makaite mah phunsan in hawmthawh thei uh a, Pasian in hongtel, hong sap na hih nak leh na hoihloh hun in zong hong phunsan loin lam hong lakding hi zaw hi. Itna Pasian ahih manin hong nusialo in hong ompih ding hi.
Pasian sapna tel sinsen in za a, Ama nasem mite haksatna, gilkial dangtakna leh bawlsiatna a thuak uh hangin phunlo in thuakzo uh hi. Tu ni’n Pasian na sem ing ci napi’n haksatna etc. thuakzolo in, na phunphun a leh Pasian sapna tel sinsen in ngahlo na hi khatam cih na ki sittel kul ding hi. Pasian sapna ngaha makai sem na hiam? Mipi kitangsapna, deih telna hang leh nangma ut man, kiphumzawh manin makai na hi kha hiam?
2. Thungetna a Hahkat Mi
Makai lawhcing ih cih te pen thunget a hahkat, a hanciam mite ahi uh hi. Buai kisa lua in Lai Siangtho sim manlo liang, thu ngen manlo liangin ih om leh ih makaih sepna ah ih hanciam zah leh ih lunggulh zahin kilawhcing zolo kha ding hi. Edward McKendree Bounds in, thunget a hahkatlo mi in na lianpi sem theilo dinga, Pasian adingin zong thuakzawhna neilo ding hi ci hi. Pasian nasem hi napi sepding zong nalian pipi gel napi’n thungetna ih hahkat kei leh ei tha tawh sepding hamsa mahmah ding hi. Nasepding na hahkat mah bangin makai picing, makai muanhuai, leh Pasian zat mi suah theih nadingin thungetna in hun tam lak ding kitang sam mahmah ahihi.
Thungetna pen hongkhaktan thei om lo a, Pasian tawh ki ho na ahihi. Hih pen thu um mimal kim ading akisam ahihi. A diakin makaite nuntakna ah ki tangsam phadiak hi. Hunzat ma in Pasian tungah ki ap a, thu gen leh ki ap mello, thu ngen mello a hunzat pen mipi cih thadah azangte ngiatin zong ki thei hi. Ih thu gen pen nel ngiatlo hi. Tua ahih manin makaite ading thungetna kitangsam pha mahmah diak hi. Martin luther in, thungen ngeilo pi a Christian hih pen huihdiklo pi a nuntak theihloh mah tawh kibang hi ci hi.
3. Muhkholhna a Nei Mi
Makai khatin a makaih sepna ah alawhcin theih nadingin a ki tangsam mahmah pen in gelkholhna, muhkholhna ahihi. Teefeh Olubusoye in, Muhkholhna tawh nungta a makai a sem mite pen tun nading thei a khualzin lampai tawh ki bang hi ci hi. Muhkholhna tawh makai a sem mi pen a nungzui miten taisan cih bang om lo hi. Bang hang hiam cih leh aman a mipite lametna guan ahih man in tua lametna in mipite thalawpsak in thakhauhsak hi.
Muhkholhna neilopi in makai a semte pen a nungzuite hehpihhuai mahmah hi. Bang hang hiam cih leh kalsuan ziading bangmah gelkholhna omlo ahih manin mipiten muhna thak leh lametna thak nei theilo uh hi. T.B. Joshua in, mailam ading muhkholhna, gelkholhna a neilo makai pen a beisa hun lam a zuan kikkik tawh ki bang hi ci hi. Makai khatin muhkholhna nei ih cih ciangin a ma ngaihsut tawm a theihna hilo in, Pasian piak muhkholhna ahih ding thupi mahmah hi.
4. A Kiniamkhiat Mi
Pasian in kei makai dingin hong sap hi ci in kitelcian a, makai ih sep leh a thupi khatah kiniamkhiatna kitangsam mahmah hi. Kei lo in hi thei ken teh ci a, kiphatsakna lungsim ih neih khak leh tua pen makai sepna ah lawhsapna lianpi pianna ahihi. Saint Augustine in, kiphatsakna hangin vantungmi pen dawi in hong kikhel a, kiniamkhiatna in mi pen vantungmi in piangsak hi ci hi.
Makai khatin amah bekin na khempeuh semnuam, amah bekin vai khat peuhpeuh sainuam in a om leh tua pen kiphatsakna khat na hi gige a, lawhsap nang na hi zawlai hi. Kiniamkhiat a makai a sem te in lawhcinna, gualzawhna khat peuh a om ciang kei sep hang hi cilo in, ei teng in khut kilen khawmin, mapang khawm a ih sep manin gualzawhna a ngah hi hang ci in lungsim takpi tawh thu gen zaw uh hi. Makai sepna sungah lawhcin theih nadingin, mi tampi tawh kipawl theih kul hi. Tua bek hilo in kiniamkhiatna mah thupi pen hi. Makai khat na hih leh hih mah na hanciam ding ahihi.
A kiphasak makai leh a kiniamkhhiat makai pen kilamdang mahmah hi. A kiphasak makai pen makai hilo in thupia, a uk tawh ki bang hi. Bang hang hiam cih leh aman bangmah semlo in, mite sepdingteng gelsak in om hi. Ahi zongin, a kiniamkhiat makai hoih ih cih in a nungzui mite tawh sepding a om khempeuh sem khawm in om uh hi.
Aman a ut loh pi pen mite a sem in sawl ngeilo hi. Aman sepding a om leh ma pan masa in sem masa hi. Makai hih na sungah a kitangsam mahmah thu khat ahihi. Zomite bang diakdiak makai khat ahih nak leh sep lam a mapan sangin sawl lam a zang nuam zaw pahpah mite ih hihi. Makai in sepkhiat lam tawh ma ih pan kei leh hamsatna tampi kiphukha ding hi zaw hi.
Tua ahih manin, Pasian nasem hi a, na makai sepna ah lawhcinna leh gualzawhna na ngah nop leh Pasian tawh kalsuankhawm, nungtakhawm leh mapangkhawm ih hih ding thupi mahmah hi. Pasian in Zomi sungah makaite hong ompihin thupha hong pia ciat ta hen. Amen! Cin Khaw Mung PhD (Cand.)
Comment piaknop aomleh...