Dear Zovontawi,
Aw a dam dingin Pasian muanna le deihkaihna tawh ong lamen ing. Na
omna pepeuhah na lungsim na pumpi cidamin Pasian thupha asang dingin
thungetna ah ong phawk tawntung hing. Ih kithuzak loh zong sawt lua
mamah ta mataw? Ih kithuzakloh le kimuhloh a sawt mah bangin ih kimuh
ding zong thangvan dawna aksi neelkai et mah bang a ka lamen ngam nawn
kei mai hi. Hih sim leitungah dawn bang ih tuahkik ding sang’n,
thangvan tualnuam sian anglai hita mai dingin lamen zaw hing. A’i
zong, ka vondeih tawh tulaitakin vanpi nuai khatah om khawm lai buang
ing, cih ka ngaihsut ciang’n lah ka thuakna nuam tuam hi.
Zovontawi,
Aw tu ciangciang Pasian aangvanna tawh ko inn lam aate bel dam
liamliam sam ung, cih ding hi. No lamah bang thuthak thulamdang khong
om ahia? Tulaitak ko inn lamah bel thuthak thuthang genpak ding hih
hi, cih thei kei mai ing. No lamah khuahun khong bang cici aa? Video
khong Cinema khawng a ka na muhkhakte a bat leh khua naakdam ngel in
teh maw! Khuahun tawh kizui-in, silh le teen khawng zangsiam tatdan
siam inla na cidam nang limtak ong kikem siam in aw! Tulaitak inn lam
ah khuahun nopci mamah ta hi. Phalbi beikuan hita a khuakhal
huihdam nung hiauhiau-in vanpi zong dum kiukeu a mun khatkhatah bel a
lunglenhuai lenmui kai-in zam zilzel hi. I huansung le khuakiim
khuapaamte ah ngeisok le phuitongte zong paakpaak ta uh a thangvan
dawnah phialphiahte zong leng liailiai in Zolawkta le pengpelepte
zong Meitei gundung le Tunnu Zolei mun khempeuhah tau ngeungeu ta uh
hi. Thangmual dung zong a ngeimah bang lai a leivui kikhawh muikai
zilzelte bek zong a lunglen huai khat hi a, pute pate lenlai gimnam
lai-in lunglen khuangaih huai mamah hi. Nang omlai mah bangin i aklui
khuang eueu lai a vasate zong i huankhang taakkungte ah zing le
nitakin ham citcit lai buang uh hi. Inn lamah huih siangtho zong nung
hiauhiau den-in no lamdan a air-condition cihkhong kisam kei ungh in
Pasian hehpihna thupha bang hilai kong gelh laitak phawkthak kik
bilbel ing.. Inn lam bel tu a teng khong himai lodia kong genpak
ding….
It luat Vondeih,
Aw cikciang vaibang nong ciah tam, tuang nong tung diam ci’n ka hem
ngaihsut a ka sunmang ka deihbawl ciang nangawnin ka luankhi’n ong
makhelh zel in lungtang sipai khawl dek zel ing. A’i zong, ka lungzuan
khua ngaihnate ong sutsut nuam nawn keng ei. Kong pattahsa ih ngeina
tatdan khuasakziate mangngilh tamai loding na hia? Tua bang a nong om
khak zanzan ding ka ngaihsut ciang’n ken na ka sak dan! Vondeih aw, ka
damlai ka lunggulhna le ka lungtang natnate, sisan tawh kidim na
sanggamte lutang galin ong dondih ve! Tuate nanglo-in a damsakzo ding
hih vanpi nuai ah omlo pi! Hihte pen kong gennop bulpi ahi maw? Na sen
tunn’n na kasak luat man hi, cih nong theih nading ong thuum nuam
ngeungau himai ing. Ka vondeih aw, a theilo na hia? A kitheihmawh bawl
na hiam? Na laizomte le na tunnu ong mitsuak kik dih ve! Singta gam
lei pan singdang tate khuai bang hang lua hilo maw? Tho dih ve! Nang
tawh loin ko bang cihzo ding! Ka ngaihsutna khuak le thatangin cinzo
lo in thagum kicing zong nei nawnlo hing. Khat veivei ciang’n, hih
thute hangin lungtang thuaklah thalpukin sidek liang zel ing, nang
nong theihpih kei phial zongin kei dai dide a meikuang abang den hing.
Ka tate’n a tha uh kicingin a kha uh a kim ciang’n vabang ong lensan
mang uh hitah maw, ci’n ka khasia lua a ka lungtang kitam zan dikdek
hi. Singtate’ngiahphual satin khuaibanghanga apaallun zong ken ahih
leh ka tunnu ka sihpih ding hi, nong cih ding ken zanuam lua ing
vontawi aw.. Kei ka hi leh bel vaibang nong ciah tuang nong tunkik
ding a kikhello kong itna lungtang tawh khutme kuai kawm mitmul sau
liangin ka tung sunni mual a liam dong galin ong donin haibang ong na
ngak den ding hing.
Ka vondeih in, ngalliam bang ong hangsanin sialbang lian a vabang
pil le singtate lakah gualtungtuangle lawibang nongthangtautau ding
hun le leh kaluankhidaibang nong theusak ding hun ngaklah lua ta ing.
Tunnu siangah simlei minthang Oxford University, Cambridge University,
le Harvard University te bangin Zogam National University, Zogam
Technological University, Tedim University of Foreign Language,
Tonzang Institute of Technology, Zomi Culture& Tradition University
cihbangte leitung tawh liangko kikimin pilna sang(higher education)
tuamtuamte inntual panin na naute-in vaimimcim le gatam nekawmin Ph.D
degree liamluam khong nidang ciang ong sintheihna ding uh nong
ngaihsut geelkhiat ding hun uh ka ngaihsutsut laitak aktal ong khuang
ciaiciai in ong phawng zel! I kikawmna kizopna nuam dingin leilam bek
hilo thangvan zawl zui-in i kihawh kikawm ziauziau theih nangin, Zogam
International Airways cihkhong tawh Zogam panin New York, Chicago,
Honolulu, Hong Kong, Beijing, Tokyo, Yokohama, Bangkok, London, New
Delhi, Yangon, Singapore International airlines te tungtawnin ih nat
ih sat teh hun tomno khat sungin i kikawm ki veh theih hun ding cihte
bang peuh ken huihlak a innlam bang in na gelgel pong mawk ing.
Eh! Zogam Motor Co., Ltd, Zogam aircon bus cihbang Zogam
railway station te khong zong kisam lua hiveh! Ken bel ka deihdan
genzawh hivetlo! Cihbang pongmawk kei le kei ka kiselsel laitak
khanglo ta lailai laklawh sii e, nuam manngel hiven! Tedim
International airport bang tung dektak aa? Peuhmah tazen! Mangngilh
dek ing ei., Zogam medical college le Zogam National Theological
Seminary cihte zong kisam mawklo ding maw? cih tawh kizom tota leuleu
baih kei sii! Ka khanlawh teh ka gei a ka lawmpa kiangah ka gen leh na
phalbi zalmang hi lel ei, ong cihsan mikmek! Ka thangpaih dan!
Tu aa bang pongmawk hi vondeih aw.. kei ngaihsutna ka sunmang!
Tua ahih ciang a maw, kam ki zomlo in ong gen pak hileng ong hanciam
ngiat in! Mi’ tate kiangah kisial-in aangtang nuam lua ta’ng Zovontawi
aw!
Tulaitak bel ka lutang sisan tawh kidimin ka lungtang a puakkham
himai hi. Singtate’n ong mindaisak uh a na sanggamte khong a nopneh
vial uh ka muh ciang’n nang om hi lecin hi cih ngamlo mah ding uh
hiven, ci’n khat veivei ka khasia thei zel hi. Tua hi a, na laizomte
le ken nang ong kisam lua mamah ung. En dih ve! Nitumna pan maw?
nisuahna pan hiam, simpan maw maal pan? Tulaitak na “Nu” ong mindaisak
ding a kipan damdawi ci’n laang keii hilo maw? Na sanggamte hingmang
sak ding ai maw, khutzepin nang en ding maw ka vontawi, lunggeel pha
dih ve! Ken hihthu nasa lua ing, Vondeih aw…
Tua bek hilo lai hi, Vondeih aw.. ei innsungah eimah in innvai
lovai, zingvai nitakvai i hawm zawh ding zong ka lunggulhna nasia lua
hi. Vondeih aw.. nang lumlum lai ding maw! Taikhual a valzawh sawt
luata hilo maw? Vasate’n zong tullel dawn pan hong samsam, na
luphongto inla khuasak dih ve! Mi’ tate vai lokuan diamdiam ta hilo
maw..Tungsunni zong so vingvengh ta hilo maw?..
Ahizongin, Vondeih aw.. tu a konggente bel kei’ deihna ong
baalmalsuk pak hia..tuate bel tuan a pupate’n kamciin a neihmah bangun
leitungah kumza na nungta kei zong buaina haksatna zaval phukha ding
hi teh!a na cih mah bangun hihthute nong tangtunsak nang haksakna
buaina namkim phukha ding hi teh vondeih aw.. A’i zong, lungkia pah
ken! Na tuk leh tho kik teitei in maw? Hih sim leitung in galphual ahi
cih zong mangngilh ken aw! Tua ahih manin, ong pilvang inla ong kidawm
siam in maw.. Gam le lei itna ah kong gen theih zel Egypt kumpipa
Pharaoh suang lungtang ong vom inla a nungta Pasian ei hong siampa
zong na maingat tawntung ding mangngilh het ken maw, cih zong ong
vaikhak thithe nuam lai ing.
A tawpna ah kong vaikhak nopin: Note khempeuh tunsung khat piang
ka vondeihte laizom vive ha hih manun mitheih mihet dingin milakah
zong na kitawngtawng nawn peuhmah kei un maw! Koikoi ah na om uh
zongin ki pumkhat unla kihuh ki panpih kihuai siam liailiai un! Tua
hileh kei ka pai nuam ding hi. Tu ciangciang ka tate’ hoihlohna mite
ong gente na zaza ing.. Ahizong, mailam zingciang hun tampi omlaite ah
mite’n ka tate’ hoihna minphatna le ki itna thute ong tangko ta ding
uh cih ka lunggulhna le ka thungetna hi a ong sawtnawnlo ding ci’n ka
kihehnepna hi. Kei ka hih leh bel lobang a tul hita mai ing.. Ka
luang ka baan zong a muihkhin himai hi. Bangbang ahizongin, giabang
ong zuun kik lecin paallunkik dingin ki lamen veve ing.
Na omna peuhah kong hilhsa Zongeina, Zopau, Zolai, Zotatdan,
Zongaihsutzia hoihte ciamteh pom inla khang sawnte’n tuubang a cindet
dingun hilhsawn tawntung in maw!
At at kha mawk ing in ka ma hial bawl tamai ning. Kong
laigelhte zong a patna le a tawpna a thuluan zia zong a kituak zawzen
diam thei nawn kei mai ing. Mi muanhuai laikhak ding om ahih manin ka
lungsim a suak teng kong gelhzak gawpmang pak hi. Na ngaihsun siam le
na khinkhai siam dingin ong lamen ing. Kong vaikhak thute itna le
lainatna masuanin ma ong pang inla ong tangtunsak sawm teitei in!
Simsing a paak hun om a maalsing a paakhun om buang hiven khat
vei ciang’n “Eite Hun” ong tung teisam lodia ci’n lametna lianpi
tawh….
Phamlo a luankhi nulden,
Na Tunnu
By: Bob Tuangpi
Comment piaknop aomleh...