UPSC te’ Nasep
India gama nasep lian lakna khempeuh Union Public Service
Commission(UPSC) ten buaipih hi. Central kumpi in zong UPSC tungah
thuneihna sang tak pia hi. Kum sim in na tuam tuam 13 kiim lakna ding
Exam bawl zel uh hi, tuate;
1. Combined Defence Service( kum khat in nihvei)
2. National Defence Academy & Naval Academy( kum khat in nihvei)
3. Central Civil Services( kumsim in Prelims May kha ah Main October kha ah)
4. Forest Service Exam
5. Indian Economics/ Statistical Service Exam
6. Combined Medical Service Exam
7. Geologist Exam
8. Assistant Commandant of Central Police Organisation/ Coast Guard
9. Engineering Service Exam
10. Railway Special Apprentice Exam
11. Section Officer for limited Departmental Examination
India gam pen zamah mah ahihmanin state tuam tuam khuapi 45 ah Exam
centre om hi. North east state 8, Jammu & Kashmir, Andaman & Nicobar
Island leh Uttar Pradesh state a district pawlkhat kikawmna haksa
ahihmanin Remote Area in kiciamteh hi. Hih muna om te adingin ngetna
lai piak theih hun mundangte sangin sawt zaw hi.
India khua leh tui Graduate khin kum 21-30 ten ngetna pia thei hi.
SC/ST te adingin bel kum 35 exam theih ahi hi. General Candidate ten
Exam 4 vei bek pia thei uh hi.ST ten bel kum over masiah piak zel
theih ahi hi. Application Form pen State khuapi a Head Post Office te
ah Rs. 20 tawh lei theih hi. SC/ST te adingin Exam Fee piak kuullo
vanglak hi.
Post awng za ah 50 pen General(open) hi in kuate peuh adingin chance
ki hong hi. Za ah 27 pen Other Backward Classes(OBC) te adingin ki
reserve hi. Scheduled Caste(SC) ten zong 15% reservation nei uh hi.
Scheduled Tribe(ST) te adingin bel 7.5 % bek reservation kibawl hi.
India gam ST lakah Meena te tam diak ahihmanin amau’ ST quata a tamzaw
lazo den uh hi.
Civil Service exam pen dawlnih pha hi. A khatna Prelims pen objective
type ahi hi. Optional Subject 23 lak pan eima’ lunglutna teel ding
ahi hi. Tu nai aki pan Prelims kici nawn lo in ki puahpha a, Civil
Services Aptitude test(CSAT) kici ta hi. Hih a cingte bek in Main Exam
leh Interview pia thei ding hi. Mian Exam pen Essay Type hi in subject
a tuam tuam om hi. India gama pau nam 22 lak pana eima siam pen tawh
gelh theih ahi hi. Ei pau tawh a ki naivai Recognised Language bel om
nai lian lo hi. Main Exam a cingte Interview om kik in tua a cingte
appointment kipia pan hi.
Central Civil Services a Group “A” te:
1. Indian Administrative Services(IAS)
2. Indian Foreign Service(IFS)
3. Indian Police Service(IPS)
4. I.P&T Acc.&Fin.Service(IP&TAFS)
5. Indian Postal Service(IPS)
6. I.Audit & Accounts Service(IA&AS)
7. Indian Revenue Service(IRS)
8. Ind. Def.acc.Service(IDAS)
9. Indian Rev. Service I.T(IRS, I.T)
10. Ind. Civil Acc.Service(ICAS)
11. Indian Railway Traffic Service(IRTF)
12. Indian Ord. Factories Services (IOFS)
13. Indian Rly. Acc. Service(IRAS)
14. Ind. Rly. Persl. Service (IRPS)
15. Ind. Post of Asst. Security Officer, Railway Prot. Force(ASO in RPF)
16. Ind. Defence Estate Service (IDES)
17. Indian Inform. Service(IIS)
18. Indian Trades Service(ITS)
19. Ind. Corporate Law Service(ICLS)
Group “A” Services lakah IAS leh IFS(Foreign) pen Category “A” kici in
ki lunggulh diak hi. Bang hang hiam cih leh IAS/IFS etc. ten
promotion a ngah sim un Advance increment nih vei kipia hi. Kum 14
sungin Commissioner dong tung thei uh hi. Commisioner ten kha khat in
Rs. 118,800 bang sangzo ta ding uh hi.
Pau Tun Thang
Comment piaknop aomleh...